Hogere therapietrouw en betere inhalatietechniek, dat willen we allemaal wel! Maar waarom gaat het dan toch zo vaak mis? In deze serie van 6 artikelen verkennen we deze thema’s aan de hand van onderzoeken en interviews en belichten ze vanuit verschillende hoeken. Dit biedt u de mogelijkheid om te reflecteren op uw dagelijkse praktijk. Zo werken we samen aan hogere therapietrouw en betere inhalatietechniek. Dit is deel 1 uit de serie.
Therapietrouw vormt een veelbesproken onderwerp binnen de geneeskunde. Zeker bij chronische aandoeningen neemt therapietrouw een belangrijke plaats in, gezien de grote invloed ervan op de effectiviteit van de behandeling.1 Hoe ‘erg’ is het nu werkelijk met therapietrouw gesteld bij mensen met bijvoorbeeld astma en chronische obstructieve longziekte (COPD)? “Behoorlijk erg,” zo waarschuwen o.a. het Longfonds en het Nederlands instituut voor onderzoek van de gezondheidszorg (NIVEL).2
NIVEL en Longfonds presenteren hierover duidelijke cijfers: 36% van de patiënten met astma die inhalatiecorticosteroïden gebruiken, volgt daarbij niet het voorschrift van de arts op. Patiënten doen dat overigens niet altijd bewust: zo vergeet een derde van de therapieontrouwe patiënten met astma het ‘gewoon’. Andere redenen waarom patiënten therapieontrouw zijn, variëren van het alleen gebruiken van de medicatie als men klachten heeft (57%) tot gebruik bij bepaalde activiteiten (55%). Daarnaast veranderen patiënten ook zelf de dosering (42%), waarbij zij meestal minder nemen dan voorgeschreven.
Hoe ouder, hoe hoger de therapietrouw
Oudere patiënten ‘scoren’ doorgaans beter; slechts 18% van de 75-plussers wijkt af van het voorschrift van hun arts. Hoe jonger men is, des te hoger de therapieontrouw. Bij de 65 t/m 74-jarigen bedraagt dit 26%, terwijl dat in de categorie 40 t/m 64 jaar 43% is en 56% onder de 15 t/m 39-jarigen. Wanneer patiënten gevraagd wordt naar de reden waarom niet precies gedaan wordt wat de arts heeft voorgeschreven, brengt dat verrassende uitkomsten aan het licht. De helft van de ondervraagden zegt dit te doen als ze zich (heel) goed voelen. Daarnaast zegt 34% dat ze onvoldoende kennis hebben over de reden waarom ze juist wel of niet hun medicatie moeten gebruiken.2
Lagere therapietrouw = hogere zorgkosten
De data met betrekking tot therapietrouw worden onderschreven door de Koninklijke Nederlandse Maatschappij ter bevordering der Pharmacie (KNMP): “70% van de patiënten met astma/COPD is therapietrouw”. Zij laat daarnaast ook zien dat het risico op ziekenhuisopname bij therapieontrouw bij deze populatie 27% bedraagt versus 10% wanneer patiënten wel therapietrouw zijn.1 Kortom: therapietrouw is uiterst belangrijk. Niet alleen verbetert het de gezondheid van de patiënt, daarnaast drukt het ook de zorgkosten.3 De Wereld Gezondheidsorganisatie (WHO) heeft berekend dat patiënten met ernstig astma die hun ziekte optimaal onder controle hebben, onder meer door een goede therapietrouw, 45% van de totale medische kosten kunnen besparen.4
Hoe therapietrouw beter kan
“Wereldwijd valt er meer winst te behalen wat betreft volksgezondheid door verbetering van de therapietrouw dan door de ontwikkeling van nieuwe geneesmiddelen,” zo stelt de WHO.4 Deze stelling maakt overduidelijk dat therapietrouw – ook bij astma – absolute aandacht van zowel behandelaar als de patiënt zelf verdient. Echter, de bevordering van therapietrouw vraagt om maatwerk.3 Dit vergt een gedegen aanpak waarbij de patiënt, zijn of haar kenmerken en voorkeuren centraal staan. Alleen dan kan therapietrouw een vanzelfsprekend onderdeel worden van een behandeling die tegemoet komt aan de vereisten van élke patiënt met astma.
Benieuwd naar het volgende artikel?
Daarin worden diverse vormen van therapieontrouw belicht en wordt besproken welke specifieke benadering elk type ‘nodig’ heeft.
Referenties
1. KNMP. Therapietrouw. Beschikbaar via www.knmp.nl. Laatst geraadpleegd op 12 februari 2020.
2. Heins M, et al. Therapietrouw bij astma. NIVEL 2018 in opdracht van Longfonds.
3. ZonMw. Therapietrouw. Achtergrondinformatie. Beschikbaar via www.zonmw.nl. Laatst geraadpleegd op 12 februari 2020.
4. WHO. Adherence to long-term therapies: evidence for action. Beschikbaar via http://apps.who.int/iris/bitstream/handle/10665/42682/9241545992.pdf;jsessionid=53450AE6130937790C2D956327ABC39F?sequence=1. Geraadpleegd 12 februari 2020.
